کتاب هدیه دادن به فرزندان به نظر کار دشواری نیست، البته اگر فرزندان شما در سن کودکی باشند. کسانی که فرزندانی در سن نوجوانی و جوانی دارند با این نظر موافق نخواهند بود. در سنین پایین تصمیمگیری برای انتخاب کتابی که به فرزندمان هدیه میکنیم نیاز به ملاحظاتی تقریباً یک جانبه دارد. ما به عنوان والدین ملاحظات تربیتی خود را داریم و در نهایت میتوانیم علایق و سلیقه کودکمان را نیز به این ملاحظات بیفزاییم. کودک انعطافپذیر ما نیز فقط ممکن است هدیهاش را دوست نداشته باشد و به ما بفهماند که از آن خوشش نیامده.
رویدادهای دوران کودکی گرچه عمیقترین اثر را در زندگی انسان دارند، دشواریهای انتخاب و تصمیمگیری را به رخ والدین نمیکشند. اگر از نگاه یک روانشناس یا متخصص تربیت کودکان به موضوع نگاه کنیم انتخاب کتاب برای کودکان کاری دشوار و پیچیده است. چون ما باید به جای کودکمان هم بیندیشیم و انتخابها را سبک و سنگین کنیم. ولی اغلب والدین این دشواری را چندان احساس نمیکنند و برای کودکان راحتتر کتاب میخرند.
نوجوان مقاوم
حالا اگر موقعیت را به سنین نوجوانی تغییر دهیم، هدیه دادن به فرزندان آن وضعیت دوران کودکی را ندارد. فرزندان نوجوان ما داعیه استقلال دارند و مقاومتی عجیب در برابر رفتارهای هدایتگرانه والدین نشان میدهند. در این شرایط هر تلاشی از جانب والدین در چشم فرزند لااقل قدری مشکوک است و احساس استقلالطلبی او را تهدید میکند. حالا انتخابها باید خیلی محتاطانه باشد، چون در چشمبرهم زدنی ممکن است اعتماد فرزند خود را از دست بدهیم. سرکشیهای رفتاری در نوجوانان این زنگ خطر را در گوش همه والدین به صدا در میآورد. بنابراین انتخاب کتابی بهعنوان هدیه برای فرزند نوجوانمان دقت و ملاحظه چند جانبهای را از سوی ما میطلبد.
جوان فراری
در سن جوانی کتاب هدیه دادن به فرزندان باز هم خود را دشوار تر نشان میدهد. فرزند جوان حالا دیگر تعامل کردن و واکنش متقابل نشان دادن به رفتارهای والدین را آموخته است. حالا یک انتخاب مناسب یا نامناسب میتواند تحلیل او را از نوع نگاهی که والدینش به او دارند تغییر دهد. در نتیجه رفتارهای او را در قبال والدین به شکلی هدایت کند که برای والدین مطلوب یا نامطلوب باشد. فرزند جوان حالا دیگر رفتارهای سرکشانهٔ نوجوانی را کنترل و در عوض درک خود از موقعیت خانوادگی و رابطهاش با والدین را تکمیل میکند. حالا دیگر انتخابهای والدین میتواند روابط متقابل را به شکلی سازنده یا مخرب هدایت کند.
به نظر میرسد کتاب هدیه دادن به فرزندان از همان کودکی کاری دشوار باشد. اما والدین این دشواری را در سنین بالاتر که فرزندان رفتارهای متقابل بیشتر و پیچیدهتری بروز میدهد بیشتر درک میکنند. چه خوب است که این انتخابها را از همان آغاز با نهایت دقت و توجه انتجام دهیم تا هم از پیامدهای مثبت آن بهرهمند شویم و هم خود را برای انتخابهای دشوار آینده آماده کنیم.